Η επιστημονική γνώση σήμερα έφτασε σε υψηλά επίπεδα. Γνωρίζουμε ότι όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί αποτελούνται από τα κύτταρα, τις μικρές εκείνες ξεχωριστές μονάδες, που κάθε μία από αυτές έχει την ικανότητα να αναπαράγεται, χάρη στην παρουσία του δεσοξυριβονουκλεϊκού οξέος, του γνωστού σε όλους μας πλέον DNA, που βρίσκεται μέσα στα 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων κάθε κυττάρου.
Το DNA περιέχει ολόκληρο το γενετικό αποτύπωμα των έμβιων όντων. Ταυτόχρονα μπορεί όχι μόνο να μεταφέρει πληροφορίες, αλλά και να τις αντιγράφει, επιτρέποντας τη μεταβίβασή τους από κύτταρο σε κύτταρο. Το DNA έχει τη μορφή δύο κλώνων, σαν ελικοειδής σκάλα (η διπλή έλικα του DNA), όπου τα «σκαλοπάτια» της είναι ζεύγη βάσεων. Η αλληλουχία των ζευγών βάσεων αποτελεί τον γενετικό κώδικα. Από πολλούς η ανακάλυψη της διπλής έλικας του DNA θεωρείται ως η μεγαλύτερη βιολογική ανακάλυψη του 20ου αιώνα.
Το DNA είναι ο φορέας των γενετικών πληροφοριών του κυττάρου, όχι μόνον με την έννοια της μεταβίβασης χαρακτηριστικών, αναλλοίωτων από γενεά σε γενεά, αλλά και της ρύθμισης της φυσιογνωμίας εξειδίκευσης κάθε κυττάρου για την επιτέλεση των ιδιαίτερων λειτουργιών του. Η ανακάλυψη της δομής του DNA πραγματοποιήθηκε το 1953 από τους Τζέιμς Γουάτσον και Φράνσις Κρικ, αλλά ήταν το αποτέλεσμα μιας σειράς επιστημονικών ερευνών που διήρκησε πολλά χρόνια.
Οι Γουάτσον και Κρικ, ανακοίνωσαν τα αποτελέσματα των ερευνών τους στο περιοδικό Nature, αλλά βασίστηκαν σε προϋπάρχουσες ενδείξεις, καθώς και στα αποτελέσματα των ερευνών των Μορίς Γουίλκινς και Ροζαλίν Φράνκλιν, που επίσης ανακοινώθηκαν στις 25 Απριλίου 1953, στο ίδιο τεύχος του περιοδικού Nature, και επιχείρησαν επιτυχώς να διατυπώσουν κάποιο μοντέλο δομής του DNA.
Για τη συνεισφορά τους στη μελέτη της δομής του DNA, οι Γουάτσον και Κρικ μοιράστηκαν το 1962 το βραβείο Νόμπελ με τον Μορίς Γουίλκινς, ενώ η προσφορά της Ροζαλίν Φράνκλιν, που πέθανε το 1958 σε μικρή ηλικία (37) από καρκίνο των ωοθηκών λόγω των ραδιενεργών υλικών που χρησιμοποιούσε στη δουλειά της, αναγνωρίστηκε μετά το θάνατό της. Δεν έγινε δυνατό να της απονεμηθεί το βραβείο Νόμπελ, όπως έγινε με τους άλλους τρεις ερευνητές, καθώς το βραβείο απονέμεται μόνο σε πρόσωπα εν ζωή.
Σημαντικά επίσης σημεία της έρευνας σχετικά με το DNA αποτελούν η ανακάλυψη του μηχανισμού σύνθεσης του DNA από τον Άρθουρ Κόρνμπεργκ το 1956 και η ανακάλυψη του γενετικού κώδικα από τον Μάρσαλ Νίρενμπεργκ το 1961.
Και με τη συνέχιση των ερευνών σε παγκόσμιο επίπεδο, κάπως έτσι φτάσαμε και στο έτος (1990) σταθμό για τη Γενετική επιστήμη και την ανθρωπότητα γενικότερα. Είναι η χρονιά που ξεκίνησε επίσημα το πρόγραμμα για την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος, ενώ εννιά χρόνια αργότερα, τον Δεκέμβριο του 1999, το HGP (Πρόγραμμα Ανθρώπινου Γονιδιώματος) εμφανίζει την πρώτη πλήρη αποκωδικοποίηση ανθρώπινου χρωμοσώματος (χρωμόσωμα 22).
Την επόμενη δε, χρονιά, μετά από πιέσεις του Λευκού Οίκου αποφασίστηκε, να γίνει από κοινού ανάμεσα στον Φράνσις Κόλλινς, επικεφαλής του Προγράμματος Ανθρώπινου Γονιδιώματος (Human Genome Project) και στον Γκρεγκ Βέντεερ (πρώην στέλεχος του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας των ΗΠΑ), διευθυντή της εταιρίας Celera Genomics, η ανακοίνωση της αποκωδικοποίησης του ανθρώπινου DNA. Παρουσιάζοντας ταυτόχρονα τις εργασίες τους, εμφάνισαν σχεδόν ολοκληρωμένη την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος και το μεν HGP υπολόγιζε τα ανθρώπινα γονίδια σε 38.000 περίπου, ενώ η εταιρία Celera Genomics έκανε λόγο για 100.000. Στην τελετή της επίσημης ανακοίνωσης ο πρόεδρος Μπιλ Κλίντον δήλωνε: «μαθαίνουμε τη γλώσσα που χρησιμοποίησε ο θεός για να δημιουργήσει τη ζωή». Μεγάλα και αξιοθαύμαστα τα επιτεύγματα της επιστήμης, είναι αλήθεια!
Ηλίας Κ. Μάρκου
iliaskmarkou@yahoo.gr
